IRE produceert voor het eerst in België medische radio-isotoop op basis van laagverrijkt uranium

Molybdeen-99 (Mo-99) is wereldwijd het meest gebruikte radio-isotoop voor diagnose in de nucleaire geneeskunde. Dat isotoop wordt doorgaans geproduceerd op basis van hoogverrijkt uranium, maar dat wordt waar mogelijk steeds vaker vervangen door laagverrijkt uranium, omdat dat veel minder risico’s inhoudt. Vandaag heeft het IRE (Nationaal Instituut voor Radio-elementen) voor het eerst Mo-99 op basis van laagverrijkt bestraald uranium voor medisch gebruik geproduceerd. De bestraling van dat laagverrijkt uranium gebeurde in de BR2, een van de onderzoeksreactoren van het SCK CEN (Studiecentrum voor Kernenergie).

Al jaren wordt de vermindering of zelfs eliminatie van hoogverrijkt uranium wereldwijd beschouwd als een van de instrumenten om het risico op nucleaire proliferatie te verminderen. Zo wordt hoogverrijkt uranium wereldwijd geleidelijk aan vervangen door laagverrijkt uranium, want de omschakeling van hoogverrijkt naar laagverrijkt uranium vermindert het gebruik ervan en verlaagt dus de nucleaire proliferatie- en beveiligingsrisico’s.

Het is vanuit die optiek en op basis van de internationale verbintenissen die België is aangegaan dat het IRE ook heeft beslist om over te schakelen van hoogverrijkt uranium naar laagverrijkt uranium als grondstof voor de productie van medische isotopen.

Het FANC heeft dit project vanaf het begin opgevolgd. Het vooroverleg tussen het IRE en het FANC is gestart in 2015. Het doel van een dergelijk vooroverleg is het project van de exploitant op te volgen en ervoor te zorgen dat het project al van bij de onderzoeks- en ontwikkelingsfase voldoet aan de meest recente normen en eisen op het gebied van nucleaire veiligheid. Het IRE heeft in juli 2016 een verzoek ingediend om zijn vergunningsvoorwaarden te wijzigen. Op 24 oktober 2017 werd de vergunning voor de ontwikkeling van de productie op basis van laagverrijkt uranium verleend via koninklijk besluit.

Dit project heeft uiteindelijk niet enkel geleid tot een daling van de nucleaire proliferatie- en beveiligingsrisico’s. De nieuwe processen die het IRE nu toepast, verbeteren ook de veiligheid van de installaties. Het FANC en zijn technisch filiaal Bel V hebben de nieuwe installaties dan ook opgeleverd op 14 april 2020.

De omzetting naar het gebruik van laagverrijkt uranium zal stap voor stap gebeuren en zou tegen 2022 volledig rond zijn. Ook de productie van jodium-131 (I-131), een isotoop dat wordt gebruikt voor de behandeling van schildklierkanker, zal op termijn gebeuren op basis van laagverrijkt uranium.